In de STUDIO van Kunsthalle Mannheim is tot en met 31 oktober het werk van de in Israël geboren maar in Düsseldorf en Tel-Aviv werkende kunstenaar Zipora Rafaelov (1954) te zien. De presentatie van haar tweedimensionale werk in ruimtelijke installaties is een van de hoofdthema’s in haar kunstwerken. Want ondanks dat ze voornamelijk vlakke tekeningen maakt, beschouwt ze zichzelf als beeldhouwer.
Zipora Rafaelov, Auf den Grund schauen, 2021, installatie Museum Mannheim, foto: Sandra Mackus
Auf den Grund schauen
Voor haar tentoonstelling in Mannheim heeft ze op locatie met een 3d-pen – waarmee ze met snel hardend kunststof vormen in de ruimte kan tekenen – een installatie gecreëerd. Vanaf het plafond lopen diverse verticaal georiënteerde draden, die nog het meest aan een gordijn of lange strengen dropveters doen denken. Beneden heeft ze de suggestie gewekt dat er draad over is die slap op de grond ligt – maar die, gezien het materiaal, net zo hard is. Tussen de verticale draden heeft Rafaelov vereenvoudigde figuren getekend, zoals vlinders, vogels, een hagedis, mensen (in haar werk toont ze voornamelijk vrouwen) en bomen. Gefascineerd door de grotten van Lascaux, lijkt ze hier een eigen grot te hebben gemaakt, met tekeningen die voor haar persoonlijk van belang zijn.
Detail Auf den Grund schauen, foto: Sandra Mackus
Schaduwwereld
Voor de kunstenaar doet niet alleen het fysieke object ertoe, maar ook de projectie van diens schaduw op de muur. Enerzijds onderstreept ze hiermee het ruimtelijke karakter van het werk, anderzijds heeft het een inhoudelijke betekenis. Aangezien haar werk over de relatie tussen mens en zijn omgeving alsook over de verbinding tussen hemel en aarde gaat, krijgt het ontastbare schaduwspel een bovennatuurlijke betekenis. De kunststoffen figuren zijn daarentegen tastbaar en staan dus voor het aardse bestaan.
In een interview geeft de kunstenaar aan dat haar fascinatie voor licht en schaduw ook met haar afkomst te maken heeft. Al van kleins af aan was ze geïntrigeerd door de zin ‘En toen was er licht’ uit de Thora, maar ook het sterke licht waar haar geboorteland Israël door wordt gekarakteriseerd, heeft haar nooit meer losgelaten.(1)
Zipora Rafaelov, Chawa (Eva), 2006, polyester, foto: Sandra Mackus
Cut-outs
Pas sinds korte tijd maakt Rafaelov werken met een 3d-pen. Eerder maakte ze installaties van papier, hout of polyester, waarbij ze haar vormen uitsneed om vervolgens reliëfachtige sculpturen te maken. Ook hier speelt schaduw een belangrijke rol. Zo heeft ze in haar werk Chavah – de Hebreeuwse naam voor Eva – vormen uit een plaat polyester gesneden. Door de bewerkte plaat niet direct op een ondergrond te monteren maar hier een kleine afstand tussen te laten, ontstaat er schaduw en wordt wederom de suggestie van driedimensionaliteit gewekt.
(1) Nicole Nix-Hauck, ‘Die Dreidimensionalität der Linie; ein Gespräch‘, 2018. Zie: RZ_Zipora_Katalog_215x270_2018_Innenseiten_16.10.pdf (website-editor.net)
