Was getekend… Alexej Koschkarow

In het Museum für Gegenwartskunst, dat onderdeel uitmaakt van Kunstmuseum Basel waren diverse werken van de uit Wit-Rusland afkomstige en momenteel in New York wonende kunstenaar Alexej Koschkarow (1972) te zien. Hoewel hij ook sculpturen, films en potloodtekeningen maakt, wil ik een aantal van zijn – zoals hij ze zelf noemt – smearings bespreken.


Alexej Koschkarow, Höllentor, 2021, foto: Sandra Mackus

Smearing
Dat wat Koschkarow smearing noemt zijn in feite niets anders dan rubbings / frottages: een techniek waarbij je de drager op een reliëfachtige structuur legt om er vervolgens met bijvoorbeeld een potlood overheen te krassen en er een afdruk van te maken. Zo heeft hij voor zijn werk Höllentor (2012), zijn geprepareerde (maar niet opgespannen) doek tegen een bronzen deur in zijn woonplaats Brooklyn geplaatst en er een afdruk van gemaakt. Door hard op zijn potlood te drukken (het lijkt erop dat het doek tijdens dit proces zelfs een beetje gescheurd is) is er een duister beeld ontstaan, waarin de patronen van een deur zijn te ontwaren. Jacqueline Burckhardt schrijft in haar artikel over Koschkarows werk, dat de deur hierdoor een veel duisterdere lading krijgt dan in werkelijkheid het geval is. Plotseling is die veranderd – zoals ook de titel aangeeft – in de deur naar de hel. (1)


Alexej Koschkarow, Bellevue, 2014, foto: Sandra Mackus


Detail Bellevue

Bellevue
Tegenover de Höllentor zijn twee doeken te zien met op beide een afdruk van een adelaar. Ze deden mij aan het wapenschild van Duitsland en Oostenrijk denken, maar blijken rubbings van een sculptuur die in de Bronx Zoo staat. Toch zorgen de wederom duistere afdrukken voor een sinistere lading. Zoals Michael Rooks in zijn essay aangeeft, lijkt Koschkarow enerzijds naar het dreigende aspect van de vogel ten tijde van conflictsituaties te verwijzen; zoals het gebruik van de adelaar als symbool van het Derde Duitse Rijk. Anderzijds worden ze buiten conflictsituaties als ideologisch beeld ingezet: als krachtig wapenschild of een symbool van macht voor diverse landen.(2)

Materiaal met inhoud
Deze tekeningen laten de consequenties zien van het kiezen voor een bepaalde techniek en/of materiaal. Wanneer de kunstenaar de adelaars met dunne potloodlijntjes op papier had getekend, zou het werk een andere betekenis hebben gekregen. Een gewoon object dat normaal gesproken niet opvalt, krijgt in Koschkarows werk plotseling historische, politieke en/of een ideologische betekenis.

(1) Jacqueline Burckhardt, ‘Wovon man nicht sprechen kann…‘, p.81. Zie: Essay_Jacqueline-Burckhardt_Kammerstueck.pdf (alexejkoschkarow.com)
(2) Michael Rooks, ‘Zita-IIIapa; …ein breiter und mächtiger Strom, der mit der ganzen Erhabenheit des Schicksals dahinfliesst’, p.155. Zie: Essay_Michael-Rooks_Kammerstueck.pdf (alexejkoschkarow.com)