In de nieuwe opstelling van de vaste collectie van het Centraal Museum (Utrecht) is een aantal werken uit de serie The concept of Anxiety (2008) van Ansuya Blom te zien. Op teksten uit Søren Kierkegaards gelijknamige boek heeft de kunstenaar mieren getekend. De ene keer zijn het er twee en een andere keer zijn het er zo veel dat de tekst niet meer te lezen is. De roodbruine en zwarte insecten verhullen woorden die de kunstenaar als onprettig of zelfs angstaanjagend heeft ervaren.
Voor sommige kijkers zijn het de dieren zélf die angst oproepen, maar daar lijkt het Blom niet om te doen. De keuze voor het tekenen van mieren lijkt eerder samen te hangen met het uit de psychologie afkomstige begrip ANTs, dat voor Automatic Negative Thoughts staat. Deze automatische negatieve denkpatronen zijn namelijk de veroorzaker van veel angstgedachten.
Aan de andere kant lijkt Blom met het tekenen van mieren te reageren op Kierkegaards angsttheorie, waarin hij de nadruk op de individuele (keuze-)vrijheid en het zelfbewustzijn van de mens legt. Willem Ietswaart legt naar aanleiding van Kierkegaard in zijn artikel ‘Vrijheid en angst over Kierkegaards angsttheorie’ (2002) uit, dat in tegenstelling tot mensen, dieren geen angst maar enkel vrees kunnen ervaren, doordat ze uitsluitend in het hier en nu bestaan (1). Een mens kan daarentegen angst ervaren door zijn abstracte vermogen om in mogelijkheden te denken. Oftewel: een mens kan angst voor hoogtes ervaren, vanwege de duizelingwekkende gedachte dat deze van een flat of berg kan vallen of zelfs de keuze heeft om zelf te springen.
De mieren die over de teksten van Kierkegaard krioelen, worden puur door instinct gedreven en kennen geen angst. Doordat Blom de woorden die haar angst aanjaagden letterlijk afdekt, lijkt ze haar eigen vrijheden en mogelijkheden die ze als mens heeft te benutten en deze angsten zodoende te laten verdwijnen.
