Van 3 t/m 9 oktober vond in de Belgische hoofdstad voor de tweede maal de Brussels Drawing Week plaats. In de stad waren diverse tekententoonstellingen te bezoeken, alsook de kunstbeurs Art on Paper in het Vanderborghtgebouw. In de vorige blog schreef ik al over de werken die mij in de tekenbeurs zijn opgevallen, vandaag ga ik in op de andere tentoonstellingen.
Girlpower
Daarvoor keer ik eerst nog een keer terug naar de beurs. Want naast de tientallen galeries die (getekende) werken van kunstenaars toonden, waren er ook een aantal onafhankelijke exposities te zien. Zo is Charlotte Beaudry (1968) gevraagd haar StandUp-project voort te zetten in het Vanderborght gebouw. Sinds 2019 tekent de Belgische kunstenaar jonge, Brusselse vrouwen na om ze vervolgens een plek in de openbare ruimte te geven. Dat deed ze bijvoorbeeld in de Annie Cordytunnel (een verkeerstunnel in Brussel) waar dertig van haar tekeningen hangen. Terwijl het nog altijd mannen zijn die de openbare ruimte domineren – denk bijvoorbeeld aan straatnamen en monumenten – geeft Beaudry de vrouw letterlijk een plek in diezelfde ruimte. Dat doet ze ook in het beursgebouw waar haar meer dan levensgrote portretten ontzag inboezemen. De jonge vrouwen zijn energiek en daadkrachtig weergegeven. Staand naast elkaar lijken ze vastberaden om iedere vorm van verzet – tegen hun ingenomen ruimte – in de kiem te smoren.
Het onuitsprekelijke
Op de beurs maar ook in het gebouw van Eeckman Art & Insurance (de sponsor van de Art Prize), was een solotentoonstelling van Sarah Minutillo (1992) te zien – de winnaar van de zesde Eeckamn Art Prize. De Belgische kunstenaar gebruikt vaak details uit foto’s die ze tot onderwerp van haar werk maakt. Hoewel de beelden van zichzelf vaak neutraal zijn, gaat ze er al tekenend mee experimenteren en ze van nieuwe betekenissen voorzien. Zo hangen er in Brussel twee tekeningen naast elkaar van een zwarte jongen in een oversized trui, die de beschouwer streng aankijkt. Terwijl de potloodtekening rechts op een foto lijkt, is de tekening links hetzelfde, maar dan verhuld door een dikke laag grafiet. Als bij een fotonegatief zie je de voorstelling nog lichtjes er doorheen schijnen. In feite is er niets aan de voorstelling veranderd – maar door de laag grafiet weet Minutillo een andere sfeer en betekenis op te roepen. De linker tekening heeft iets verontrustends, wat dezelfde jongen op de rechter tekening gelijk kwetsbaar maakt. Met haar werk probeert de kunstenaar dat weer te geven wat niet concreet tot uitdrukking is te brengen.
Vrijheid
In het culturele centrum Tour à Plomb (Brussel) is nog tot en met 5 november de tentoonstelling Free Party met werk van Robin Wen (1994) te zien. De van origine uit Taiwan afkomstige kunstenaar maakt hyperrealistische tekeningen met blauwe balpen. Zijn tekeningen maken deel uit van zijn levensstijl ‘Free Party’, waarbij hij net als veel jongeren op zoek is naar vrijheid. Deze vrijheid vindt hij in rave- en technofeesten, die buiten de bewoonde wereld plaatsvinden. Met het meest goedkope tekenmateriaal: een wegwerp-balpen, maakt hij op eveneens goedkoop papier – dat gezien de gaatjes en kartelranden uit een eenvoudige tekenblok met spiraal komt – de meest gedetailleerde tekeningen. Het materiaal lijkt niet te rijmen met zijn verfijnde en arbeidsintensieve tekentechniek, maar onderstreept inhoudelijk wel zijn boodschap. De kunstenaar zoekt naar paradoxen, naar een leven buiten de marge, waarin hij zijn begerenswaardige vrijheid zoekt.
Een van de tekeningen doet mij aan een analoge foto denken die is mislukt. Je ziet alleen maar een aantal jongeren van de achterkant, die als gevolg van de flits zijn overbelicht. Daardoor is van de rest van de omgeving niets te zien. Normaal zou zo’n foto worden weggegooid. Wen besluit daarentegen om het beeld om te zetten in een minutieus uitgewerkte tekening.
Diverse tekeningen hebben iets mistroostigs in zich. Een tent middenin de natuur, stapels hooibalen, of een bestelbusje op een afgelegen open plek, tonen de keerzijde van de zoektocht naar vrijheid. In plaats van gezellige feesten waarin jongeren elkaar vinden, lijken gevoelens van eenzaamheid op de loer te liggen. Er hangen diverse portretten van jongeren, die enkel van de achterkant zijn weergegeven. Doordat de geportretteerden telkens naar de abstracte achtergrond staren – die enkel uit nuances blauw bestaat – lijken ze naar hun onbestemde toekomst te kijken.
D-RAW-ING
Tot slot exposeert het collectief ‘The NordiK Government’ – bestaande uit de vier, van oorsprong Finse kunstenaars: Krista Autio, Maija Heiskanen, Laura Puska en Ines Laukkanen – hun werk in tentoonstelling D-RAW-ING, die nog tot en met 22 oktober in galerie K41 te zien is. Met tekenen als gezamenlijk uitgangspunt, tonen de vier kunstenaars in de tentoonstelling hun eigen werk.
Bij binnenkomst valt direct een levensgroot zelfportret van Krista Autio op. Haar werk ‘I’m from Finland’ toont een onverbloemde, directe tekening. Met een paar lijnen weet ze niet alleen een persoon maar ook een sfeer op te roepen. Staand op de plint van de kamer, met in haar ene hand een boodschappentas en in haar andere hand een hond lijkt ze te wachten totdat ze verder kan lopen. Haar rode ogen met daaronder zwarte strepen, geven haar een vermoeide uitstraling – alsof ze zichzelf te midden van de sleur van alledag heeft weergegeven. De tekst ‘I’m from Finland’ die op haar T-shirt staat, alsook het boodschappentasje van een bekende, Finse supermarkt, geven haar nationaliteit weer. De kunstenaar, die ook in Spanje heeft gewoond en tegenwoordig in Brussel werkt, lijkt uiting te proberen geven aan haar oorspronkelijke nationaliteit. Het roept direct de vraag op wat haar Fins maakt. Zijn het alleen de teksten en het boodschappentasje of zijn er ook andere elementen in de tekeningen waaraan je het zou kunnen zien? Autio lijkt zelf in ieder geval voor de meest directe weg te kiezen, zodat er geen vergissing kan ontstaan.
Weggestopt in een hoekje van de ruimte hangt nog een ander werk van de kunstenaar: Best in everything. De pretentieloze tekening die nauwelijks in het zicht hangt, past niet bij de tekst op haar T-shirt. Met rauwe zelfspot en humor lijkt de kunstenaar de toenemende druk om alsmaar te presteren aan de orde te stellen.
Laura Puska toont in de tentoonstelling niet alleen een aantal van haar dagelijkse tekeningen, maar ook een visualisering van haar werkzaamheden als kunstenaar. In grafieken toont ze hoeveel tijd ze dagelijks aan haar beeldend werk, maar ook met haar management en administratie bezig is. Op kleine kaartjes zijn de resultaten visueel weergegeven. Aangezien de grafieken het meest weg hebben van een berglandschap, is de titel van haar werk Landscape of an artist / Mountain View. In de begeleidende tekst valt te lezen dat de kunstenaar tot het eind van haar carrière deze gegevens bij zal houden. Even moet ik denken aan On Kawara die met zijn Today series en Date paintings dagelijks inzicht gaf in zijn bestaan. Het werk van Puska maakt duidelijk dat ook de handeling van het tekenen en alles eromheen als kunstwerk kan worden gepresenteerd.
