Bij een tekening denken we al snel aan een blad papier als ondergrond voor een voorstelling in bijvoorbeeld inkt, grafiet of aquarel. Dat je met papier ook kunt tekenen, laten diverse kunstenaars in de tentoonstelling CODA Paper Art 2021 zien. In het Apeldoornse museum wordt om de twee jaar een papiertentoonstelling georganiseerd, waarin het materiaal niet alleen als drager, maar ook als onderwerp wordt gepresenteerd. In deze recensie worden alleen die kunstenaars besproken die in hun werk een relatie met tekenkunst aangaan.
Zaida Oenema, Burnings-Soft Ground / Hard Edge (red), 2020, kleurpotlood op papier, foto: Sandra Mackus
Spanning
In het werk van de in Finland geboren maar in Nederland woonachtige Zaida Oenema (1980) zijn drager en voorstelling letterlijk in elkaar verstrengeld. Voor haar werk Burnings-Soft Ground / Hard Edge (red) (2020) heeft ze honderden rode stippen met kleurpotlood op papier getekend. Dit statische patroon wordt op speelse wijze doorbroken door een vrij patroon van driekwart cirkels in reliëf, die ze met een soldeerbout in het papier heeft gebrand. Tekening en drager gaan met elkaar een dialoog aan. Het zorgt voor een continue spanning in haar secure, abstracte werk.
Josefien Alkema, Terp (2019), Park 7 (2020), Jaarringen (2020), collagesculpturen, foto: Sandra Mackus
Omgekeerd tekenen
De Groningse kunstenaar Josefien Alkema (1970) lijkt een soort tekensculpturen te maken. Oude tekeningen heeft ze op elkaar gelijmd, om ze vervolgens met een mesje te bewerken tot een abstracte, ruimtelijke sculptuur. Het is een omgekeerde manier van tekenen: in plaats van iets op papier aan te brengen, haal je papier weg om zo een (nieuwe) tekening te laten ontstaan. Dankzij de restanten inkt, houtskool en potlood, wordt de uitgesneden vorm van het papier omkaderd en daarmee benadrukt. Het lijken haast jaarringen van een boom en titels als Terp en Jaarringen suggereren inderdaad een natuurlijke verbinding.
Jan Robert Leegte, Drawing #10, 2019, pastel op papier, foto: Sandra Mackus
Leegte
Het werk Drawing #10 (2019) van de Nederlandse kunstenaar Jan Robert Leegte (1973), bestaat uit drie kleine rechthoeken die op een groot vel, bruin papier zijn getekend. De bovenste twee rechthoeken lijken naar voren te komen, terwijl de onderste rechthoek diepte suggereert; alsof het een knop is die wordt ingedrukt. Daarvoor heeft de kunstenaar een spel met witte en zwarte lijnen gespeeld. De zwarte lijn suggereert schaduw, die vanwege haar plaatsing bij de bovenste twee rechthoeken aan de onderkant van de knop lijkt te vallen. Bij de onderste lijkt de zwarte lijn juist ín de knop te vallen. De leegte van het papier is daarbij bepalend. Met minimale interventies weet hij een groot effect te creëren.
Zelf ontdekken dat papier meer kan zijn dan alleen een drager? T/m 9 januari 2022 is de tentoonstelling CODA Paper Art 2021 in CODA (Apeldoorn) te zien.
