In 2022 werd Rembrandts Vaandeldrager (1636) – met hulp van de Nederlandse staat – aangekocht door het Rijksmuseum. Gezien de kritiek op de hoge kosten, reist het werk als ‘goedmakertje’ langs alle Nederlandse provincies. Afgelopen december was Overijssel aan de beurt, waar het werk in Rijksmuseum Twenthe hing. Kunstenaar Nour-Eddine Jarram (1956) werd gevraagd beeldend op het werk te reageren. Zijn getekende interpretaties hingen naast het werk van de 17de-eeuwse meester. Deze werken zijn niet alleen van zichzelf prachtig om te bekijken, maar belichten ook een ander perspectief op Rembrandts schilderij.
De van oorsprong in Marokko geboren kunstenaar, die inmiddels al jaren in Nederland woont, begon met een vrije verkenning van het werk dat hij nog nooit in het echt had gezien. Hij gebruikte aquarel, zodat automatisch een verschil met het werk in olieverf zou ontstaan. De tekening bleef echter te dicht bij het authentieke schilderij en in zijn tweede getekende verkenning van het schilderij zijn dan ook al nieuwe toevoegingen zoals Arabische letters en een kleine boot met opvarenden te zien.
Pas zodra Jarram besluit om het oorspronkelijke beeld los te laten, wordt het echt interessant. Twee werken met de naam De jonge vaandeldrager tonen niet langer een oude man in historisch kostuum, maar twee jonge Marokkanen die zelfverzekerd voor de camera poseren. Op de audiotour vertelt de kunstenaar in een gesprek met conservatoren Josien Beltman en Nelleke de Vries dat het een herkenbare houding is die hij op sociale media onder Marokkaanse jongeren ziet. Gehuld in trainingspak, sneakers en pet kijkt een van de jongens de kijker trots aan, terwijl de ander juist wat wegkijkt. Het delen van hun sociale status op sociale media, is vergelijkbaar met wat Rembrandt deed. Alle drie tonen ze een ‘selfie’ waarmee ze zich zelfbewust aan de buitenwereld tonen.
Tegenover Rembrandts schilderij hangt een zwart-tekening van een vrouwelijke vaandeldraagster, die de beschouwer uitdagend aankijkt. Jarram had op televisie een Marokkaans meisje met een hoofddoek gezien dat in Turkije een gouden medaille voor een bokswedstrijd had gewonnen en zag haar als een échte vaandeldraagster. Aangezien vrouwen in Turkije voorheen geen hoofddoekje mochten dragen tijdens het boksen, dient het meisje als voorbeeld voor anderen. Een rol waar ze zich duidelijk van bewust lijkt te zijn. De achtergrond van de zwart-wit tekening is van Arabische teksten voorzien, die voor de meeste westerlingen onleesbaar zijn en daardoor louter ter decoratie dienen. Jarram onthult in het interview dat het om een persoonlijke brief gaat die zijn zus aan hem stuurde. De kunstenaar laat op deze manier de twee werken – die tegenover elkaar hangen – met elkaar in dialoog gaan. Het is een gesprek tussen man en vrouw, tussen de islamitische en westerse wereld, alsook tussen twee kunstenaars.
De werken van Nour-Eddine Jarram zijn nog t/m 31 december 2022 in Rijksmuseum Twenthe te zien.
