‘Dessiner moi un mouton!’ (1) Dit zijn de beroemde woorden die de kleine prins tegen de verteller van het wereldberoemde boek Le petit prince (1943) van Antoine de Saint-Exupéry zei. Het is een van de mooiste passages waarin de ik-figuur – een neergestorte piloot in een woestijn – uiteindelijk (bij gebrek aan tekenvaardigheden) maar een kist tekent waarin het diertje zich zou bevinden. In het Musée des Arts Décoratifs zijn voor het eerst het originele manuscript, de schetsen en tekeningen van het boek te bekijken. De expositie toont de zoektocht naar de identiteit van de prins in woord, maar vooral ook in beeld.
Wat direct opvalt is de eenvoud van de tekeningen. Er lijkt geen lijntje te veel te staan. Het geeft de vaardigheid van de maker weer, aangezien over ieder streepje moet worden nagedacht. Door twee schuine lijntjes boven de ogen van het personage te plaatsen, verandert de kleine prins in een boos kijkend – enigszins autoritair – mannetje. Het is een beeld dat je in de eerste schetsen vaak terugziet. Uiteindelijk zijn de wenkbrauwen verdwenen en krijgt de hoofdpersoon zijn open blik, die zo passend is bij het verhaal.
Hoewel de meerderheid van de tekeningen de zoektocht naar de weergave van de kleine prins zelf toont, blijft mijn persoonlijke favoriet die van een olifant in de buik van een boa-constrictor. Opnieuw blijkt de vaardigheid van de maker, die binnen één schets de suggestie van een volgevreten slang én een hoed weet op te roepen. De kinderlijke simpliciteit verraadt niet dat ook De Saint-Exupéry zich door bestaande bronnen liet inspireren. Zo heeft hij waarschijnlijk naar de natuurillustraties van Charles Brongniart gekeken, toen hij zijn boa-constrictor tekende die een dier opeet.
De kleine prins was een soort levensproject van De Saint-Exupéry. Naast dat je allerhande krabbels in zijn agenda’s ziet, tekende hij zelfs op persoonlijke brieven karikaturen van het personage. De kleine prins lijkt een soort alter ego van de piloot, die ruim een jaar na publicatie – in juli 1944 – neerstortte in zee en daarbij om het leven kwam.
France Bizot
Tijdens de Drawing Now Art Fair toonde Galerie ‘Backslash Paris’ diverse werken van de Franse kunstenaar France Bizot. Op diverse exemplaren van het boek Le Petit Prince heeft ze uiteenlopende tekeningen aangebracht die soms – zoals in het geval van de meteoriet – direct een verbinding met het verhaal aangaan, maar een andere keer – zoals bij de tekening van Greta Thunberg – meer uitleg behoeven.
In haar werk staat de Japanse term Natsukashii centraal. Hoewel we daarvoor in het Westen geen vergelijkbaar woord kennen, gaat het over een waardering en vreugde voor het verleden, zonder daarbij een behoefte te voelen om ernaar terug te keren (zoals wel het geval is bij nostalgie). Het is in feite de boodschap van de kleine prins: leer als volwassene opnieuw te kijken door de ogen van een kind.
Hoewel de tekeningen enerzijds als een eerbetoon aan De Saint-Exupéry kunnen worden gezien, schuilt er ook een maatschappijkritische ondertoon in haar werk. Is Greta Thunberg in feite niet de kleine prins van de eenentwintigste eeuw die – als kind – volwassenen erop attendeert dat hun levenswijze (catastrofale) consequenties heeft? Net als de prins die goed voor zijn asteroïde B 612 zorgt, zouden wij dat ook moeten doen. Bizot positioneert haar portret prachtig op de kaft van het boek, zodat de prins op Thunbergs schouders staat – waardoor het lijkt alsof hij haar alles influistert.
De kunstenaar lijkt onder andere met haar tekening van een verwelkte (zonne-)bloem te onderstrepen dat wij falen in het onderhouden van onze planeet. Wil je dat de bloem, zoals de hooghartige roos in het beroemde verhaal, prachtig tot bloei komt, dan zal je deze namelijk met liefde en aandacht moeten verzorgen. De essentie van het bijna 80 jaar oude verhaal blijkt nog altijd actueel.
