Zoals ik in mijn laatste blog ‘was getekend… Mehdi Zannad’ had aangegeven, heb ik de afgelopen weken door Frankrijk gereisd. Vandaar dat mijn blogs de komende tijd in het teken zullen staan van tentoonstellingen, kunstenaars en tekeningen die ik tijdens mijn reis heb gezien.
Vandaag begin ik op straat, aangezien veel Franse steden ware openluchtgalerieën zijn. Een jaar geleden schreef ik al over het Franse Street art museum MAUSA Vauban en over de street artexpositie in het jacht- en natuurmuseum in Parijs. Terwijl deze street art nog in musea te zien was, wijd ik ditmaal een blog aan kunstwerken die daadwerkelijk op straat zijn te zien.
Tekenboekjes
De twee metersgrote portretten in de straten van de Belgische stad Tournai (Doornik), doen mij denken aan de mensen die ik in dezelfde stad op straat ben tegengekomen. Robin Menardais – masterstudent aan de kunstacademie – heeft twee van zijn pentekeningen sterk uitvergroot en op straat gepresenteerd. De tekeningen hangen vlakbij het Museum voor Schone Kunsten, waar de grote Vlaamse meesters te zien zijn. Menardais heeft twee mannen ietwat ineengedoken en met een wat afwezige blik geportretteerd. Hun voorkomen herinnert aan zwervers, wat wordt ondersteund door een citaat dat tussen de twee portretten op de muur staat geschreven: ‘Je suis un poète des temps modernes, j’écris sur des pages de bitume avec de vers de terre’.(1) Omdat Menardais zijn tekeningen in Moleskine boekjes heeft gemaakt (herkenbaar aan het gelige papier en de afgeronde hoeken), zit er een vouw in de werken. Het lijkt daardoor alsof je de pagina’s kunt omslaan. Voor mijn gevoel wekt de kunstenaar hiermee de suggestie dat je de boekjes dicht kunt slaan om, net als in werkelijkheid, niet te hoeven kijken. Anderzijds nodigt het ook uit om verder te bladeren en maakt het nieuwsgierig naar de andere pagina’s.
Mechanische dieren
In Orléans kwam ik diverse werken van de kunstenaar ARDIF tegen. Hij maakt tekeningen waarin hij dieren met machines en/of gebouwen combineert. Wat in de verte nog een natuurgetrouwe tekening lijkt, blijkt dichtbij een surrealistische compositie. Eén van zijn werken, waarop een robotachtig varkentje is te zien, heeft de kunstenaar boven een transformatorhuisje aangebracht. Het lijkt alsof het dier gevoed wordt door de stroom, waardoor zijn radartjes in buik, poten, rug en hoofd kunnen roteren. De mechanische structuur volgt de vorm van het eigenlijke skelet, waardoor de weergave overtuigend overkomt. Deze overtuigende weergave wordt versterkt doordat delen van het dier natuurgetrouw zijn getekend.
Oorspronkelijk opgeleid als architect, zoekt ARDIF naar kruisingen tussen architectuur, machines en natuur. Met deze werken wil de kunstenaar vragen uitlokken. ‘Zijn deze hybride dieren een voorbode van de toekomst, waarin kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol zal spelen?’ ‘Is het een pessimistisch beeld waarin ARDIF wil laten zien hoe de natuur steeds meer door mechanische en digitale processen wordt overmeesterd?’ ‘Of doet hij juist een oproep om meer natuur toe te laten in onze stedelijke omgevingen?’
Theaterdecor
Langs de kunstroute ‘Le Voyage à Nantes’ die in de zomer van 2022 is te zien, staat een werk van Alexandre Benjamin Navet (1986). Hoewel het de vraag is in hoeverre zijn werk als street art kan worden gezien, verandert hij met zijn kunstwerken de openbare ruimte, door getekende, decoratieve elementen toe te voegen. Voor het Place du Commerce in Nantes, liet hij zich inspireren door de geschiedenis van de plek. Aangezien het plein vroeger als haven en markplaats diende, probeert hij het met gekleurde architectuurelementen nieuw leven in te blazen. Dit doet hij door kleurrijke rekwisieten – zoals we deze uit filmsets kennen – op het plein te plaatsen. Het zijn uitvergrote tekeningen die hij heeft afgedrukt om ze vervolgens op houten stellages te plakken. Op deze manier geeft hij een Frans warenhuisketen een bontgekleurd portaal dat veel weg heeft van een blokkentoren. Midden op het plein staat ook een felgekleurde triomfboog met tekeningen, die mogelijk afkomstig zijn uit archiefbeelden van het plein, of uit zijn eigen verbeelding komen. Het verandert de uitstraling van het plein. Voor de tijdelijke toerist is het een vrolijke toevoeging, terwijl de inwoner van Nantes zich vooral weer eens bewust zal worden van zijn omgeving die inmiddels als bekend werd ervaren.
Wegkijken
In de straten van Le Mans hangen de meer dan levensgrote portretten van Karine Le Gourrierec, die beter bekend staat onder de naam Kar Le Gou. Met potlood of pen tekent ze realistische tekeningen op 600 grams papier. Net als de hierboven besproken kunstenaars, fotografeert ze haar werk, om het vervolgens digitaal te bewerken, uit te vergroten en in de openbare ruimte te plaatsen. Kar Le Gou is niet schuw om de kijker te provoceren. Middenin het centrum zie ik nog een fragment van een gigantisch portret van de huidige, Russische president, met als titel: ‘portret van een klootzak’. Ze kiest vaak ook fragmenten van doorleefde gezichten en van mensen die buiten de maatschappij vallen, zoals bijvoorbeeld migranten. Met haar confronterende portretten weet ze een gevoelige snaar bij de voorbijganger te raken. Door de werken sterk uit te vergroten, zonder daarbij hun realistische uitstraling te laten verliezen, trekt ze de aandacht van de voorbijganger, die normaal gesproken liever wegkijkt van deze mensen.
(1) Vrij vertaald: ‘Ik ben een moderne dichter, ik schrijf met regenwormen op bitumen pagina’s.’
