In samenwerking met kunstenaar Jan Hoek (1984) heeft het Museum van de Geest in Amsterdam de tentoonstelling 31553580 samengesteld. Zodra je deze cijferreeks op de kop leest, is het woord obsessie te lezen, wat het onderwerp van deze tentoonstelling doeltreffend samenvat. Het werk van de exposerende kunstenaars toont hun obsessie voor schema’s en nummers, waarmee ze de kijker een spiegel voorhouden.
Melvin Way
Ik word gefascineerd door enkele gekleurde velletjes papier met formules en getallen. De Amerikaanse kunstenaar Melvin Way (1954) schrijft mysterieuze formules op papiertjes, die hij in zijn broekzak bewaarde, maar nu als prachtige composities tentoonstelt. De formules, kleuren en patronen hebben specifieke betekenissen voor de kunstenaar, maar zijn en blijven een raadsel voor de kijker. Ik ben dan ook niet zozeer geïnteresseerd in de formules, maar in de ordening van de tekens en de symbolen op het papier. Het worden abstracte composities, waarin één ding duidelijk wordt: de kunstenaar heeft een goed oog voor de ordening van zijn gegevens op het papier. Hoewel Way ooit vanuit een daklozencentrum begon, is zijn werk inmiddels bekend en zelfs opgenomen in de collectie van het MoMA in New York.
Michiel de Jager
Als ik de installatie Boxed memories (2018-2022) van Michiel de Jaeger zie, krijg ik automatisch een opgejaagd gevoel. Hij heeft zijn werk namelijk opgebouwd uit vellen papier waarop zijn to do lists staan geschreven. Gelukkig zijn alle taken doorgestreept en inmiddels afgerond. Net als bij het werk van Melvin Way, is de informatie an sich minder van belang. Hij weet de lijstjes in te zetten als beeldend middel en te spelen met verschillende soorten en kleuren papier. De doorgestreepte taken worden daarmee automatisch accenten, ritmes en patronen binnen het geheel. Het maakt ook duidelijk dat, hoe groot de taken op je huidige to do lijst ook lijken, ze achteraf onbeduidend worden, doordat ze ondersneeuwen in de veelvoud aan andere taken.
Lisa Blaauwbroek
Net als Michiel de Jager heeft ook de Rotterdamse kunstenaar Lisa Blaauwbroek (1990) to do lijstjes gebruikt in haar werk. Zij wordt gefascineerd door de gedachte dat er ‘iets moois en oneindigs in het gewone zit verborgen’. Het mooie heb ik in ieder geval al gevonden. Haar to do lijstjes zijn een lust voor het oog. Door haar vrolijke tekeningen hoop je haast dat haar taken nog lang niet zijn afgelopen en ze de lijstjes nog niet hoeft weg te gooien.
De Engelse Stefanie Posavec en de Amerikaanse Giorgia Lupi stuurden elkaar een jaar lang, iedere week een kaart. Ze beschouwden hun correspondentie als dataoverdracht, maar dan wel in een analoge, trage vorm. Informatie uit die week werd in een schema op de voorzijde van de ansichtkaart getekend, om vervolgens op de achterkant te worden verklaard.
Via bol.com kan iedereen een eigen kaartenset bestellen. In het Museum van de Geest is te zien hoe twee Nederlandse dames een eigen datacorrespondentie startten. Wat op de voorkant een grappige, maar inhoudsloze tekening van snoepgoed lijkt, blijkt plotseling geheimschrift. De diversiteit aan snoepjes, hun grootte en patronen staan bijvoorbeeld symbool voor diverse subcategorieën omtrent het ‘dank je wel zeggen’ van afgelopen week. De verschillen worden op de achterkant geduid en onthullen ‘wie ze heeft bedankt’, ‘waarvoor ze heeft bedankt’, ‘hoe ze heeft bedankt’ en ‘hoeveel moeite ze voor het bedanken heeft gedaan’.
Posavec en Lupi lijken met dit project onze absurde drang om alles vast te willen leggen in data en schema’s aan het licht te willen brengen. Het doet mij denken aan het werk van de Japanse kunstenaar On Kawara, die zijn leven vastlegde in objectieve schema’s, waarmee hij een soort bewijs leverde van zijn bestaan.
George Widener
Bij het zien van George Wideners (1962) Birthday map moet ik aan het oud-Hollandse spelletje ganzenbord denken. In feite kan zijn werk ook als een spel worden gezien, maar dan wel op een hoog intellectueel niveau. De Amerikaanse kunstenaar weet wiskundige informatie op een andere manier te verwerken dan de meeste mensen kunnen. Uit angst dat Kunstmatige Intelligentie de wereld over gaat nemen, bedacht Widener dit werk: een wiskundige uitdaging die ter vermaak voor deze processen moet dienen. Alleen zij zullen deze berekeningen namelijk snappen.
Lionel Plak
De afgelopen vier jaar bezoek ik zelf alle (spook-)stations van Nederland om ze al tekenend vast te leggen. Maar al reis ik nog zo vaak met de trein, het volledige spoornetwerk (inclusief dienstregeling) leer ik nooit van buiten. Ik word dan ook gefascineerd door het werk van de Amsterdamse kunstenaar Lionel Plak (1980). Hij schrijft alle haltes van een bepaald netwerk op, om ze vervolgens over te trekken met viltstift of bijvoorbeeld kleurpotlood. Een ellenlang proces waardoor hij uiteindelijk in staat is om alle haltes en routes te onthouden. De netwerken in de tekeningen doen aan schematische en gekleurde weergaven van zenuwbanen denken. Het is alsof we naar circuits van zenuwcellen kijken, die al deze informatie op moeten slaan.
De tentoonstelling is nog t/m 27 augustus te bezoeken in het Museum van de Geest (Amsterdam)
