Was getekend… Tekenkabinet IX Expo thuis

Het tekenkabinet, dat in 2013 door beeldend kunstenaar Manja van der Storm is opgericht, heeft dit jaar een wel heel bijzondere tentoonstellingslocatie gekregen. De 9de editie van de autonome tekententoonstelling vindt plaats in een particulier woonhuis: het huis van architect en tekenaar Herbert van der Brugghen, van wie ook een werk in de tentoonstelling te zien is.


Overzicht Tekenkabinet IX Expo thuis, 2021, foto’s: Sandra Mackus

Intiem
Tekeningen lenen zich bij uitstek voor deze intieme setting. Zeker ook omdat de werken niet groter dan A4 zijn. Het was de enige restrictie in de open call voor deze tentoonstelling. In de kleine woonkamer word je haast gedwongen om met je neus bovenop de werken te gaan staan. Het is dit kleine formaat dat een eenheid schept tussen de zeer uiteenlopende werken. Zonder een verband in thema of materiaal, staan alle 100 tekeningen op zichzelf. Tezamen tonen ze echter de reikwijdte van de discipline.

Overzicht Tekenkabinet IX Expo thuis, 2021, foto: Sandra Mackus
Bovenin werk Sabine Liedtke, Spreeuw, 2020

Spreeuw
Bij binnenkomst hangt er direct een werkje dat mijn aandacht trekt. Het is het werk Spreeuw van Sabine Liedtke (1971). In haar werk zijn vaker dode vogels en dieren weergegeven, maar voor deze tekening heeft ze op een halfrond plankje gewerkt. Het wekt de suggestie van een nis op en verlicht de voorstelling. De witte punt daarentegen, die boven de vogel te zien is, werkt verontrustend. Is het de ziel van het overleden beestje, is het een spoor van een kogel of is de suggestie van een hemellichaam?

Agatha van Amée, Travel altar. All things fade, foto: Sandra Mackus

Reisaltaar
Dat de drager een tekening inhoudelijk en beeldend ondersteunt, wordt ook duidelijk in andere werken. Zo heeft Agatha van Amée een reisaltaar gemaakt van een kleine verzenddoos. In het doosje is een tekening van een man te zien die zich in een ondefinieerbare ruimte bevindt. De ruimte heeft enerzijds iets weg van een oerwoud, maar doet tegelijkertijd aan een woonruimte denken, gezien de stoel, de lamp en de plinten. Waar reisaltaartjes voorheen van kostbare materialen werden gemaakt die de tand des tijds konden doorstaan, heeft Van Amée juist een fragiel werkje gemaakt van goedkoop afvalmateriaal. Het zet je aan het denken over de verloren functie van een reisaltaar. Tevens laat het je nadenken over de manier waarop wij tegenwoordig kostbaarheden in een kartonnen doos over de wereld sturen.

Ellen de Jong, Attitude #15, foto: Sandra Mackus

Digitale identiteit
Van Amée is overigens niet de enige die op afvalmateriaal werkt. Ook Ellen de Jong heeft haar tekening van een stel knieën op een afgedankt stukje karton gezet. De benen houden op op de plek waar nog de afdruk van een QR-code is te zien. Zal de rest van het lichaam digitaal te bewonderen zijn? Mogelijk toont de kunstenaar dat we, naast dat we een fysiek persoon zijn, inmiddels ook een steeds grotere, digitale identiteit krijgen. Los van mijn, misschien vergezochte, interpretaties, levert de toevoeging aan een al bestaand beeld (de QR-code) gewoonweg een krachtig beeld op, vanwege het contrast tussen organische en geometrische vormen.


Ariena Roode, Dimmi mon Cheri

Ruimtelijke tekening
Het reisaltaar van Van Amée liet al zien dat ook ruimtelijke tekeningen deel uitmaken van de expo. Een werk dat misschien eerder als een sculptuur dan als een tekening zou worden omschreven is het werk Dimmi mon Cheri van Ariena Roode. Ze betekent papierpulp, waarmee ze de vormen van het ruimtelijke materiaal op een tweedimensionale manier accentueert. Sommige vormen hebben iets weg van bladeren of bloemen, terwijl andere vormen abstract zijn, hoewel ze allemaal een organische kwaliteit hebben.


Harry van der Woud, I was made for lovin’ you, foto: Sandra Mackus


Espen Strandhagen, In the gutter, looking at the stars, foto: Sandra Mackus

Potloodtekening
Je zou haast vergeten dat tekeningen ook nog gewoon met potlood op papier worden gemaakt. Harry van der Woud (1963) toont een potloodtekening van een man met een prei. De meer dan levensgrote prei is in dezelfde tekentechniek en textuur als de man getekend, waardoor de twee letterlijk met elkaar versmelten.
Tegenover het ietwat komische en surreële werk van Van der Woud, lijkt het werk van Espen Strandhagen een traditionele tekening naar de waarneming. Schijn bedriegt. Wat in eerste instantie een uiterst gedetailleerde potloodtekening van een stukje wegdek met afval en bladeren lijkt, heeft een vervreemdend detail. Er ontbreekt een klinker in de tekening, waardoor we een inkijkje krijgen in een onbekende en mysterieuze substantie. Het heeft iets weg van een toegangspoort naar een ander universum. Plotseling krijgt de traditionele tekening iets onbehaaglijks.


Harm Rutten, Lou, foto: Sandra Mackus

Virtuoos
Aan een werk als dat van Harm Rutten (1962) zie je ook gewoonweg de virtuositeit van de deelnemende kunstenaars. Het werk Lou is een lust voor het oog en toont wat met een potlood bereikt kan worden. Los van de bijzondere uitsnede en het aparte beeld van een jongen die twee brillen over elkaar heeft gezet, is het de spiegeling, de schaduwwerking en textuur – allemaal opgezet in grijswaarden – die ervoor zorgen dat je blijft kijken. Het is de tekening in zijn meest ‘pure verschijningsvorm’ – en hoewel dat natuurlijk betwistbaar is, bedoel ik hiermee dat het waarschijnlijk voldoet aan het verwachtingspatroon van een traditionele tekening.

De tentoonstelling ‘Tekenkabinet IX Expo thuis’ is enkel van 9 t/m 12 december toegankelijk. Maar op www.tekenkabinet.nl is meer werk van de tekenaars te zien.