Tijdens het schrijven van de blog over het boek Graaschoreografieën (Esther Polak en Ivar van Bekkum), moest ik aan de serie Mémoire du vent de la dune fossile (2012) van de Franse kunstenaar Bernard Moninot denken. Ik zag zijn werk vorig jaar tijdens een fietsvakantie in het LAAC (Lieu d’Art et Action Contemporaine) in Duinkerke. Voor dit werk – dat tot zijn grotere project ‘La mémoire du vent’ (de windherinnering) behoort – gebruikte ook hij namelijk tekenen als registratiemiddel.
Op veertig zwartgeblakerde petrischaaltjes zijn tekeningen ‘gekrast’. Deze tekeningen zijn voor Moninot een manier om de beweging van lucht – oftewel wind – visueel te registreren. Dit deed hij onder andere door deze petrischaaltjes in een stevige constructie, vlak bij een boom of struik te plaatsen. Zodra deze ging bewegen, kraste een blaadje of een takje – dat door de kunstenaar van een buigzame naald was voorzien – een fragiel lijnenspoor in het schaaltje. Gedurende vier tot twintig seconden liet de kunstenaar vervolgens de wind haar gang gaan. Doordat de naald vooraan veel dunner was dan in het midden, ontstonden bij een zuchtje wind dunnere krassen dan bij hardere wind. (Voor een registratie van dit proces, zie: https://vimeo.com/61005165)
In het LAAC zijn veertig tekeningen te zien die hij op deze manier in het Belgische duinreservaat Dune fossile de Ghyvelde maakte. Echter beperkte hij zich niet tot zijn eigen omgeving, maar legde de kunstenaar in diverse gebieden verspreid over de hele wereld, visueel de beweging van de wind vast. Iedere wind krijgt op deze manier zijn eigen gezicht en handschrift. Het ontastbare wordt tastbaar gemaakt. De kunstenaar registreert hiermee niet alleen de wind, maar ook de tijd – een thema dat telkens terugkeert in zijn werk – die ervoor nodig was om de registratie te maken. Ook al zien we de lijnen in de beroete petrischaaltjes als statisch, ze zijn het resultaat van een door de wind geregisseerde voorstelling die enkele seconden heeft geduurd. Moninot laat voor dit werk de controle los en viert het toevallige en natuurlijke proces. Iedere tekening is anders en kan niet worden gereproduceerd. Hij lijkt eerder als een onderzoeker dan als kunstenaar te werk te gaan. Toch hebben zijn seismologie-achtige registraties een onmiskenbare, esthetische aantrekkingskracht, waardoor het een genot is om naar deze werken te kijken
